:: Cantarinos de mio aldega ::

«Cuantes más s’avere l’alderique de la reforma del Estatutu d’Autonomía, más fuerte se sentirá pelos medios de comunicación el cantarín “Oficilidá ye imposición”. La xente del coru que la entona ye bien homoxénea: tien davezu mui poca preparación na materia de la qu’opinen –dalgunos en denguna- y disfruten d’un “modus vivendi” mui dependiente de los petites del coriféu. Poro, ye raro qu’un ciudadán bien preparáu y colocáu (y amás de tratu correchu), como ye'l casu de don Francisco Sosa Wagner, faiga’l papelón tenor nesti bufu “rodieznu” de la reforma estatutaria, soltando, al altu la lleva y con publicidá, el do de pechu darréu: “la cooficialidad culminaría con la imposición de la lengua asturiana en los colegios, y los perjudicados serían las clases más desfavorecidas. Los niños pobres, a estudiar bable; los ricos, a aprender inglés y alemán” (LNE, 20/08/07).

»L’aria del señor Wagner aporta a la ciencia dos suxestives ocurrencies. Per un llau, una revolucionaria hipótesis pela que se pretende cargar a les llingües maternes cola responsabilidá de la llucha de clases y, per otru, un perfechu exemplu d’amnesia total, porque nel intre d’entonar el cante’l caderalgu de Drechu Alministrativu escaezse del A-B-C de la so ciencia. A saber:

A) Que l’inxerimientu de les llingües rexonales nel sistema d’enseñanza recomiéndenlu, tanto pa ricos como pa probes, organismos internacionales del grandor de la UNICEF (“Estáu mundial de la infancia”, New York, 1999) o de la UNESCO (informes de París, años 1953 y 2003), y desíxelu'l Conseyu d’Europa a tolos países miembros (“Carta Europea de les Llingües Rexonales o Minoritaries”).

B) Que l’inxerimientu de les llingües rexonales nel sistema d’enseñanza español ye anterior (entama nel añu 1975) ya independiente de la institución de la cooficialidá, porque nun se sofita nella (artículu 2.2 de la Constitución), sinón na so condición de patrimoniu cultural (artículu 3.3 de la mesma).

C) Que l’inxerimientu de les llingües rexonales o minoritaries nel sistema d’enseñanza tien de facese, por imperativu llegal, ensin torga pal deprendimientu d’otres materies del currículu y que namás n’Asturies s’enfrenta, na Educación Secundaria, cola segunda llingua estranxera y otres asignatures, cenciellamente porque’l modelu d’incorporación de la llingua asturiana na enseñanza, diseñáu pel coriféu y dellos virtuosos de la so triba, ye vergoñosamente esceicional na Comunidá Europea, porque incumple once preceutos del artículu 8 la Carta Europea de les Llingües Rexonales o Minoritaries (arriendes de cinco de la Llei 1/98 d’Usu del Bable Asturianu)».

Firma: Xurde Blanco Puente. Lletráu del Serviciu Xurídicu del Principáu d’Asturies y Secretariu del Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu.

:: Identidá ::

«Pa mi l'asturianidá nunca nun foi cosa menor. Tovía guardo nuna caxuca, estrenada va yá pa venti años, un poemín qu'escribiera nel añu 1974, malu por demás como yera d'aguardar d'un autor de dolce años acabantes de facer. Y digo lo d'autor mui en minúscules, pues falando daquella más bien tendría de dicir "facedor". Pero'l casu ye que nesi cenciellu y mínimu abellu onde atesoro esos recuerdos d'apariencia insignificante soi p'afayar, muncho meyor que con otro, tol percorríu que trié nel camín de la propia identidá, personal y cívica.

»Naquel poema primerizu, escritu en subiendo pa Sograndiu de Proaza nuna mañana de mayu cuasi acabáu, arrecoyía dalgunes de les palabres que sintiera en casa y en Figareo, una parroquia ente obrera y campesina allugada nuna encruciada de carreteres, onde naz el Valle de Turón y el ríu d'igual nome axunta col Caudal, el Ríu Grande que llamaben los vieyos. Yeren les palabres de la mio xente, que na oralidá de so atropaben el falar de xeneraciones vinientes del Valle del Trubia y del Altu La Miranda. Cuando un añu después nel Institutu Bernaldo de Quiros topara a Conceyu Bable de Mieres yo descubrí que nun falaba solo palabres, que la mio llingua yera eso, una llingua, y que lo yera dende peronia, y que dende esi momentu asumiría como motivu d'arguyu'l tener un alma aldegana. Y ansí, pasu ente pasu, col procuru que nos damos na busca de les ayalgues mínimes de la esistencia, enllené la caxuca de vida y d'identidá. Ahí ta esi programa fiestes del añu 1977, fechu n'asturianu a comuña con un amigu de la infancia, y que valió, amás de pa facer país, pa que la ortodoxa del llugar (socialista, miré usté per onde) dixera qu'aquella yera una "maniobra perturbadora obra de comunistes". Ahí tán los primeros poemes construyíos con verdaderu enfotu lliterariu.

»Ahí ta la traducción que ficiera de la lliturxa aplicada al sacramentu católicu del casamientu pa que Don Luis, el cura del mio pueblu, natural de Bayu y curtíu nes miseries de Burundi, lu usara pa bendicir la xunión col amor de la mio vida na ilesia de Deva, onde tuvi l'atrevimientu de ser inspirador inocente de la primer boda n'asturianu allí celebrada. Ahí tán tamién los recordatorios de primera comunión del mio fíu, Illán, na llingua que nos ye propia, atestiguando'l pasar del tiempu agora que-y queda poco más d'una otoñada pa la mayoría d'edá. Ahí tán, ente más otros, dando fe del trescurrir humanu pero tamién de la identidá. La normalidá cola que siempre viví l'asturianidá nun me llevó a nengún cambiu nel nome de pila, más que nada porque Humberto ye tan asturianu como castellanu, y la verdá, la opción d'un final en "u" yera bien raro pal rexistru llingüísticu autóctonu que tola vida emplegara. Por embargu, les últimes selmanes lleváronme a meditar sobre la conveniencia del cambiu de patronímicu. Mui n'especial, les nueves que tan confirmando l'avance de dos maneres d'integrismu, estremaes pero complementaries na so amenaza a la nuestra cultura, enveredáronme escontra la sustitución del "González" pola forma tradicional asturiana "Gonzali", asuntu nel que yá escomencé los correspondientes tramites llegales.

»Cuando estos díes remembrábemos el trenta aniversariu del espoliu de la Cámara Santa yo facía alcordanza, de forma inconsciente, de los primeros comunicaos que daquella mandaren les fuerces polítiques condergando crime talu. Cuasi tou quisque diera a los medios de comunicación la so opinión, cuasi toos refugaron un actu que paecía imposible pero qu'amosaba la cutrez cola que la sociedá asturiana d'entós curiaba de los sos símbolos cimeros. Pero ente toa una carrapotada de declaraciones, posicionamientos y hasta llamentos, hubo una anécdota enforma negra. Cuando nes primeres hores del socesu fueron a pregunta-y a Luis Gómez Llorente, diputáu socialista por Asturies, el por qué'l so partíu, el Partido Socialista Obrero Español, nun emitía nin una ruina nota de prensa, él mui ufán dixo "nosotros nun nos metemos en coses de cruces y cures". Y mentanto taba nesa recordanza lleía un corréu electrónicu onde se me comunicaba la "castellanización a lo zorro" que'l nuevu gobiernu, socialista como Gómez Llorente, ficiera nes retulaciones allugaes en dependencies de lo que fueran conseyeríes con gobernanza d'IU. Nesi momentu enllacé los dos fechos, dime cuenta de qu'en ciertes mentes les coses asoceden como nos años trenta del pasáu sieglu, y vi a les clares qu'hai un integrismu amazcaráu de progresista, conducíu por una garapiellu d'acomplexaos emperraos na xera de fundir Asturies, la mio patria primera, na llamuerga del laicismu autoritariu y del esterminiu programáu de la identidá asturiana, de la identidá de los asturianos que fueron, son y podríen ser; de la mio identidá personal.

»Poco después el diariu xixonés El Comercio nun fizo más qu'afitar un convencimientu que cuantayá tengo sobre'l crecimientu d'otru integrismu, esti foriatu, pero cada vuelta más cercanu y qu'empecipia a trescalar les sociedaes occidentales. Nuna páxina dábase cuenta de cómo cien mil musulmanes aconceyaos nun estadiu de Yakarta clamiaben pol nuevu califatu, un macroestáu rexíu pola sharia que diría dende Indonesia hasta Al-Andalus. Lleendo la noticia llamóme abondo l'atención lo que-y dixera al corresponsal un rapazucu llamáu Iswando, y qu'alloriaba de prestu coles proclames de los cabezaleros d'Hibz ut Tahir, entamadores de la ocurrencia ya illegales en dellos países europeos, norteafricanos y d'Oriente Mediu. El tal Iswando, tres reconocer nun tener la mínima idega de per onde taba España, aseveró ensin dubia dala qu'Al-Andalus yera "una califatu de paz y prosperidá, onde naide nun yera probe y toos vivíen n'armonía. Tenemos que lu restaurar". Esi infeliz piensa que na Península Ibérica debió tar lo más asemeyao al paraísu na tierra, pero'l casu ye que millones d'inorantes integrales como Iswando atarriquen de carne de cañón a los exércitos del yihadismu. Na mesma páxina falábase d'otru rapaz, ésti exipciu, de nome actual Bishoy y anterior Mohamed, que renegara del islam p'abrazar el cristianismu. D'esa conversión pasaron nueve años, tantos como vien gociando del conceptu de llibertá relixosa esistente nún de los países musulmanes más moderaos. Y en verdá, lo de Bishoy antes Mohamed nun pasa del putéu permanente, social y estatal. Suerte tien de ser ciudadán d'Exiptu y non d'Irán o de cualesquiera otru estáu islámicu colos que ciertu políticu lleonés gusta facer aliances de civilizaciones. Polo menos ta vivu, y non colgáu d'una grúa metanes la plaza'l llugar o cola cabeza per un llau y el cuerpu pel otru.

»Nun sé si pa dalgunos los motivos pa l'adecuación del patronímicu a la mio identidá son importantes o igual irrelevantes. Pa mi son fundamentales. Los dos motivos, les dos tribes d'integrismu, inflúin sobremanera na mio visión del mundu y fáenla, inda más, afondar nuna asturianidá que desplica la personal manera d'entender la realidá inmediato, nuna asturianidá qu'algama agora calter de defensa y vacuna contra los enemigos de la democracia. Porque la democracia, la llibertá, l'humanismu, la herencia griega y cristiana, en xunto cola identidá asturiana, son rasgos del mundu onde nacemos, vivimos y crecemos intelectualmente los ciudadanos d'Asturies. Pa mi, como asturianu y como lliberal, nun hai espaciu pa entender el despreciu a los derechos cívicos. Dende la igualdá de derechos y la llibertá d'elección, que ye'l principiu primeru que define al pensamientu lliberal, faigo exerciciu del mio derechu cívicu y doi un reblagu nel camín de la propia identidá, y con ello, nun faigo otro qu'enfotame na igualación de derechos de tolos asturianos pa llograr, col preste o non de los integristes que lleven tiempu ente nós o de los que quieren llegar, aquello que la Constitución diz: que toos somos iguales ante la llei. Ante una llei, de xuro meyorable, pero propia d'una sociedá democrática, que ye'l meyor tipu de sociedá mientres los Gómez Llorente o Iswando de turnu nun nos demuestren lo contrario».

Humberto Gonzali, en Asturies.com y Asturnews Opinión. 15/08/07.